Home Top Ad

Responsive Ads Here

ATASÖZÜ, ATASÖZLERİ, ATASÖZLERİNİN ÖZELLİKLERİ

Share:
ATASÖZÜ, ATASÖZLERİ, ATASÖZLERİNİN ÖZELLİKLERİ (1) (TÜRKÇE DERSİ KONU ANLATIM)

Uzun deneyimler ve gözlemler sonucu oluşmuş, yol gösterici, genel kural biçiminde kalıplaşan, toplumca benimsenen ve anonim bir nitelik taşıyan özlü sözlerdir.

Atasözlerinin Biçim Özellikleri:

-Deyimler gibi atasözleri de kalıplaşmıştır. Sözcüklerin yerleri değiştirilmez ve bir sözcüğün yerine eş anlamlısı getirilemez.

Örnek:

Ak akçe kara gün içindir.
Kız beşikte, çeyiz sandıkta.

-Atasözleri kısa ve özlüdür, az sözle geniş bir düşünce ifade edilir.

Örnek:
Aç ayı oynamaz.  -  Su yatağını bulur.  -  Baş kes, yaş kesme.  -  Boğaz kırk boğumdur.
Çivi çiviyi söker.

-Atasözleri genel olarak bir yargı (cümle) biçiminde kurulmuştur.

Örnek:
İt ürür kervan yürür.
İyilik eden, iyilik bulur.
Ölmüş eşek kurttan korkmaz.
Kardeş kardeşi bıçaklamış, dönmüş yine kucaklamış.
Kavgada yumruk sayılmaz.

-Atasözleri genel olarak geniş zaman kipinin üçüncü tekil kişisiyle ya da emir kipinin ikinci tekil kişisiyle çekimlenmiştir.

Örnek:
Önce düşün, sonra söyle.                        (II. tekil kişi emir kipi)
Pilav yiyen kaşığını yanında taşır.           (Geniş zaman kipi, III. tekil kişi)

-Atasözlerinde genel olarak uyaklı ve uyumlu sesler ve sözcükler vardır.

Örnek:
Pekmezi küpten, kadını kökten al.
Sabreden derviş, muradına ermiş.
Sen dede ben dede, bu atı kim tımar ede?


Atasözlerinin Anlam Özellikleri

-Atasözlerinin bir bölümü gerçek anlamlıdır. Yani atasözünün iletmek istediği düşünceyi onu oluşturan sözcüklerin anlamları düşündürür.

Örnek:
Çok yaşayan bilmez, çok gezen bilir.
Allah bilir ama kul da sezer.
Al malın iyisini çekme tasasını.
Bugünün işini yarına bırakma.
At, yiğidin yoldaşıdır.

-Atasözlerinin bir bölümü mecaz anlamlıdır. Yani atasözlerinin www.netfikir.net iletmek istediği anlam, sözcüklerin gerçek anlamlarından tamamen bağımsızdır.

Örnek:
Mum, dibine ışık vermez.
Altın, eli bıçak kesmez.
Kaynayan kazan kapak tutmaz.
Göç dönüşü topal eşek öne geçer.
Etle tırnak arasına girilmez. 
Eşeği dama çıkartan yine kendi indirir.

-Bazı atasözleri ilettiği yargı yönünden karşıtlık ya da çelişki gösterir.

Örnek:
İyilik eden iyilik bulur.
                                                                      karşıtlık
İyiliğe iyilik olsaydı, koca öküze bıçak olmazdı.
        
İyi insan lafının üstüne gelir.
                                                              çelişki
İti an çomağı hazırla.

-Atasözlerinde ahenk ve söz sanatları da vardır.

Örnek:
Alet işler, el övünür.                                   (mürsel-mecaz)
Güvenme varlığa, düşersin darlığa        (tezat-karşıtlık)
Elin ağzı torba değil ki büzesin.              (benzetme)
El eli yıkar, iki elde yüzü yıkar.                  (tekrir)
Dökme suyla değirmen dönmez.           (kinaye)

Hiç yorum yok

NetFikir.Net Size İnternetten En Güvenilir ve En Pratik Bilgileri Sunmak İçin Düzenlenmiş Bir Web Platformudur. İstek, Öneri ve Eleştirilerinizi Hiç Çekinmeden İfade Edebilir, Sizde Sitemizde Yazar Olabilirsiniz. Ücretsiz Sizinde Bir Web Siteniz Olsun! Web Sitenizin Olmasını İstiyorsanız veya NetFikir Ailesine Katılarak Sizde Yazar Olmak İstiyorsanız Bu Alanımızdan Görüşlerinizi Yazarak Bize Ulaştırabilirsiniz. Güzel Yorumlarınızı Bekliyoruz!