SES DÜŞMESİ, HARF DÜŞMESİ ÜNLÜ DÜŞMESİ

SES DÜŞMESİ, HARF DÜŞMESİ, ÖZELLİKLERİ, ÇEŞİTLERİ (TÜRKÇE DERSİ KONU ANLATIM)

Kimi sözcüklerin çekimlenişinde veya türeyişinde, bir sesin düştüğü görülür.

Ünlü (SESLİ) Düşmesi:

İki heceli olan kimi sözcükler ünlüyle başlayan bir ek aldıklarında ikinci hecelerinde bulunan ünlüyü düşürürler. Buna orta hece düşmesi de denir.

Omuz um      omzum                  oğul  u                   oğlu

Kahır  ol        kahrol                    seyir et                  seyret

Ayır    ıntı        ayrıntı                     sıyır  ık                   sıyrık

Yalın   ız         yalnız                     yanıl ış                   yanlış    

İleri-lemek > ilerlemek

Koku-lamak > koklamak

Uyu-ku > uyku

Burun-u > burnu vb.

Ünsüz (SESSİZ) Düşmesi:

Bazı sözcükler, çeşitli etkilerle birleşirken sözcüğün sonundaki ünsüz harf düşebilir. Bu olaya ünsüz düşmesi adı verilir.

Sonu ‘k’ ile biten kelime+küçültme eki ‘-cik,cık’ =ünsüz düşmesi

Örn:

Minik - cik > minicik

Ufak - cık  > ufacık

Yumuşak- cık >yumuşacık

sıcak cık        sıcacık

Ayrıca şu kelimelerde de ünsüz düşmesi olmuştur. Her ne kadar yukarıdaki tanıma uymasa da.

Örn:

Yüksek - l >  yüksel

Küçük - l  >  küçül

Rast gelmek > rasgelmek

Ast teğmen > asteğmen

Bazı bileşik sözcüklerin oluşumunda bir hece veya ses düşmesi meydana gelir.